Boris van Berkum

Boris van Berkum is een typische neo-kunstenaar, die stijlen en vormen uit verschillende periodes, culturen en religies in nieuwe kunstwerken samenbrengt. Hij doet dit na uitgebreid onderzoek en in nauwe samenwerking met vertegenwoordigers van die culturen. Hij werkt in uiteenlopende media, keramiek en brons in combinatie met 3D-modelleringstechnieken.

Boris van Berkum is de bedenker en ontwerper van de Kabra Blauw collectie die geproduceerd is door Heinen Delfts Blauw. Kabra Blauw is hét aandenken van het Herdenkingsjaar Slavernijverleden 2023-2024. In dit zoutvaatje en de dekselvaas komen meerdere tradities en culturen samen als een symbool voor verbinding, herkenning en reflectie op het verleden. Het uiterlijk van het zoutvaatje en de vaas is deels geïnspireerd op het Kabra masker dat een ceremoniële rol speelt tijdens de Nationale Herdenking Nederlands Slavernijverleden, maar de decoratie en de vorm is weer ontworpen in de kleuren en de stijl van een traditionele Delfts blauwe dekselvaas, een oer-Hollands product. Tegelijkertijd zijn de kleuren blauw en wit ook belangrijke kleuren in de Afro-Surinaamse winti vooroudercultuur, waarbij de kleurencombinatie staat voor de ‘Kabra’, de voorouders. Door deze Afrikaanse en Nederlandse tradities samen te brengen ontstaat het Kabra Blauw.  

Door Afrikaanse en Nederlandse tradities samen te brengen ontstaat het Kabra Blauw.  

Boris werkt voor de ontwikkeling van zijn kunst veel samen met winti priesteres Marian Markelo. In 2011 ontmoeten zijn elkaar op het Eiland van Brienenoord Rotterdam. Vrijwel direct vraagt Marian aan Boris of hij kunst, maskers en sculpturen wil maken voor de winti cultuur. "Waarom vraag je dit aan mij, een witte kunstenaar?" wil Boris weten. Marian legt uit dat het gebruikelijk is in de winti cultuur om een directe lijn te onderhouden met de overleden voorouders. "Zo heb ik contact met mijn overleden grootmoeder. Zij is mijn Bigi Sma, mijn spirituele gids in dit leven. Dertien jaar voor onze ontmoeting, kreeg ik twee opdrachten van haar." Eén van deze opdrachten was om de Afrikaanse beeldtraditie weer nieuw leven in te blazen, nadat deze op protestantse plantages in vergetelheid is geraakt. Van haar overleden grootmoeder kreeg Marian een seintje dat Boris de kunstenaar was die haar hierbij kan helpen. Toen ze Boris de hand schudde, hoorde ze haar grootmoeder zeggen: "'Dit is de man die jou gaat helpen.' De opdracht die ik je nu geef is op zielsniveau. Dus ik zou me geen zorgen maken over je huidskleur."

Na drie jaar intensieve studie naar de winti maakt Boris van Berkum het eerste werk: het Kabra vooroudermasker. Als basis voor de nieuwe winti kunst maakt hij gebruik van 3D-scans van West-Afrikaanse kunstwerken uit de Nederlandse etnografische museumcollecties.  In het geval van het Kabra masker die gebruikt is voor het zoutvaatje en de dekselvaas, werd een Yoruba vooroudermasker 3D gescand in het depot van het Afrikamuseum. Elk jaar tijdens de herdenking levert dit masker een ceremoniële bijdrage tijdens de opening van de Nationale Herdenking Slavernijverleden.